De ideale burgemeester bestaat niet

Elke tien dagen gaat een gemeente in Nederland op zoek naar een nieuwe burgemeester. Het is een mooi en eervol ambt en toch loopt het gemiddelde aantal sollicitanten per vacature terug. Om meer potentiële kandidaten te interesseren voor het ambt is er aandacht nodig voor wat het burgemeesterschap brengt én vraagt.

Enthousiaste aanvoerder

Inwoners zijn verdeeld over wie de ideale burgemeester is, zo laat een analyse van de resultaten van 25 inwonersconsultaties zien. Het type burgemeester dat met 34 procent de meeste inwoners aanspreekt is de ‘enthousiaste aanvoerder’. Zo iemand is gericht op de toekomst, schuwt veranderingen niet en zet zich ervoor in om anderen bij plannen te betrekken.

Hier en nu

Niettemin zoekt 29 procent van de inwoners eerder een ‘trouwe beschermer’. Dit type burgemeester heeft een focus op het hier en nu: zij beschermen graag wat bekend en vertrouwd is en zetten daarvoor hun bevoegdheden eigenstandig in. En dan zijn er ook nog inwoners die een ‘kritische coach’ (19 procent) of een ‘efficiënte probleemoplosser (18 procent) prefereren.

Betrokken daadkracht

Hoe verschillend inwoners ook over de ideale burgemeester mogen denken, onder al die voorkeuren schuilt een gemeenschappelijke kern die breed wordt gedeeld, constateert onderzoeker Sabine van Zuydam van Necker. Die kern laat zich volgens haar samenvatten als ‘betrokken daadkracht’. Dat wil zeggen: iemand die ‘luistert naar wat bewoners bezig houdt en hier ook iets mee doet’, ‘besluitvaardig is en knopen durft door te hakken’, en die ‘weet wat er speelt en zich kan inleven in de situatie van inwoners’.

Wat moet een burgemeester doen bij overlast of dreigend gebaar?

Thee drinken

Wat moet een burgemeester doen bij overlast of dreigend gebaar? Thee drinken met de betrokkenen om zo te proberen de boel te sussen, of met de vuist op tafel slaan en hard optreden? Een krappe meerderheid (51 procent) van jongere inwoners zien de meerwaarde van een gesprek, terwijl 58 procent van de oudere inwoners hun burgemeester liever meteen zien optreden. Dit verschil doet zich ook voor tussen theoretisch opgeleiden (die relatief vaker op een gesprek vertrouwen) en praktisch opgeleiden, die procentueel vaker voor de harde hand zijn. 

Toekomst

Het lijkt logisch: jongere inwoners geven relatief vaker de voorkeur aan een burgemeester die zich richt op de toekomst. In een gemeente met veel oudere inwoners zal de aandacht van de burgemeester eerder moeten uitgaan naar het hier en nu. Ook theoretisch geschoolden zien relatief meer in een burgemeester die zich op de toekomst richt dan praktisch geschoolden.

Bevolkingssamenstelling

Volgens Sabine van Zuydam zijn de mate van stedelijkheid of gemeentegrootte minder belangrijk voor wie als de ideale burgemeester wordt gezien. ‘Dorp of grote stad, het type burgemeester dat inwoners wensen is niet per definitie anders. Wel maakt de bevolkingssamenstelling van een gemeente uit. Vooral het aandeel jongeren en theoretisch opgeleiden zijn bepalend voor de gewenste kwaliteiten van een burgemeester.’

Bekijk het hele verhaal, met alle bijbehorende infographics, deze week in BB08.